११ फागुन, काठमाडौं । राष्ट्रपति चुनावलाई लिएर नेकपा एमाले र माओवादी केन्द्रको सत्ता गठबन्धन फुटको संघारमा पुगेको छ । राजनीतिक परिस्थितिमा ठूलो बदलाव नआएमा कांग्रेस नेतृत्वको पाँच दलीय गठबन्धन ब्यूँताउन भइरहेको प्रयासले बिहीबार साँझसम्म ठोस आकार लिने नेताहरुले बनाएका छन् ।
कांग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवा र माओवादी अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल प्रचण्ड मध्ये को पहिला प्रधानमन्त्री हुने भन्ने विवादले १० पुसमा पाँचदलीय गठबन्धन टुटेको थियो । प्रचण्डलाई प्रधानमन्त्री बनाउन एमाले सहमत भएपछि नयाँ गठबन्धन बन्यो, जसमा राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी, राप्रपा, जनता समाजवादी, जनमत र नागरिक उन्मुक्ति पार्टी पनि सहभागी भए । तर दुई महिनामै यो गठबन्धन भत्किएर पाँच दलीय गठबन्धन ब्यूँतिने परिस्थिति बन्दै गएको छ ।
यद्यपि अझै पनि सत्ता गठबन्धन जोगाउन प्रयास भइरहेको एमाले नेताहरु बताउँछन् । बुधबार विहान प्रधानमन्त्री प्रचण्डसँग भएको भेटमा पनि एमाले अध्यक्ष ओलीले माधवकुमार नेपाललाई राष्ट्रपति बनाएर गठबन्धन जोगाउने प्रस्ताव राखेका थिए ।
प्रधानमन्त्रीको सरकारी निवास, बालुवाटारमा भएको झण्डै दुई घण्टा लामो छलफलमा एमाले अध्यक्ष ओलीले आपसी विश्वास कायम राख्न पनि १० पुसमा भएको सहमति कार्यान्वयन गर्नुपर्नेमा जोड दिएका थिए । त्यो दिन प्रचण्डले प्रधानमन्त्रीमा दाबी गर्न जानुअघि एमालेलाई राष्ट्रपति दिने सहमति भएको थियो । तर आफूले ‘खल्तीको मान्छे’ ल्याउँछ भनेर प्रचार गरिएको भन्दै ओलीले ‘तपाईँले रोजेकै मान्छे ल्याऊँ न त’ भन्दै माधव नेपालको नाम लिएका थिए । तर प्रचण्डले जसपा लगायतका दलहरुसँग छलफल गर्छु भनेपछि ओलीले कांग्रेससँगै जाने निर्णय भए ठीकै छ समेत भनेका थिए ।
माधव नेपालको दबाव
एमाले अध्यक्ष ओलीले प्रचण्डलाई भेट्नुअघि नै एकीकृत समाजवादीका अध्यक्ष नेपाललाई भेटेर यही प्रस्ताव राखेका थिए । देश संकटमा जान लागेकाले एमाले र एकीकृत समाजवादीबीच पार्टी एकता गर्नुपर्ने उनको प्रस्ताव थियो । त्यसो गर्दा संसदको सबभन्दा ठूलो दल बन्ने र सबै प्राप्त गर्न सकिने भन्दै उनले अध्यक्ष नेपाललाई राष्ट्रपति पनि बनाउन सकिने संकेत गरेका छन् ।
बुधबार पार्टी सचिवालय बैठकमा ओलीसँग भएको भेटबारे ब्रिफिङ गर्दै अध्यक्ष नेपालले सोझै प्रस्ताव नगरेको, तर मनोविज्ञानमा त्यो झल्किएको सुनाएका थिए ।
ओलीले अध्यक्ष नेपाललाई राष्ट्रपति प्रस्ताव गरेपछि कांग्रेस सभापति देउवा भने दबावमा आएका छन् । एमाले–माओवादीको सत्ता गठबन्धन टुटाउने र राष्ट्रपति लिन निरन्तर प्रचण्डसँग सम्वादमा थिए । प्रचण्डले पनि राष्ट्रपतिमा वचन दिएका थिए । तर ओलीले माधव नेपाललाई गरेको प्रस्तावले सत्ता गठबन्धन जोगिने र भत्किएको अवस्थामा पनि राष्ट्रपति फुत्किने नेताहरुको आशंका थियो ।
त्यसैले माधवकुमार नेपालसँग तत्काल सम्वाद गर्न देउवाले वरिष्ठ नेता पौडेललाई भनेका थिए । बुधबार दिउँसो नेता पौडेलले आलोकनगरस्थित एकीकृत समाजवादीको कार्यालयमा पुगेर अध्यक्ष नेपालसँग छलफल समेत गरेका छन् ।
तर पौडेलले खोजेजस्तो राष्ट्रपतिमा कांग्रेसलाई सघाउने वचन अध्यक्ष नेपालले दिएनन् । एकीकृत समाजवादीका एक पदाधिकारीका अनुसार अध्यक्ष नेपाल आफैं राष्ट्रपति हुन इच्छुक छन् । तर ओलीले प्रस्तावअनुसार एमालेमा पार्टी विलय गरेर नभई कांग्रेसको पनि समर्थन जुटाएर राष्ट्रपति हुने उनको चाहना छ ।
एकीकृत समाजवादीको सचिवालय बैठकले पनि राष्ट्रपतिका लागि पहल गर्ने निर्णय गरेको छ ।
लगत्तै अध्यक्ष नेपाल, महासचिव वेदुराम भुसाल र सचिवालय सदस्य घनश्याम भूसाल कांग्रेस सभापति देउवाको निवास धुम्बाराही पुगेका
थिए । काग्रेसबाट देउवाका साथै वरिष्ठ नेता रामचन्द्र पौडेल, उपसभापति पूर्णबहादुर खड्का, नेता कृष्णप्रसाद सिटौला र महामन्त्रीद्वय गगनकुमार थापा र विश्वप्रकाश शर्मा उपस्थित थिए ।
भेटमा सहभागी नेताहरुका अनुसार अब बन्ने राष्ट्रपति संविधान र लोकतन्त्रको रक्षा गर्ने व्यक्ति हुनुपर्नेमा दुबै दल सहमत छन् । तर दुबैको आआफ्नो दाबी छ । एकीकृत समाजवादीका नेताहरुले आफ्ना अध्यक्ष नेपाललाई राष्ट्रपति बनाउँदा परिस्थिति सहज हुने तर्क गरेका थिए । कांग्रेस नेताहरुले भने आफ्नो दलले राष्ट्रपति नपाउने गरी कसरी समझदारी हुनसक्ला र भन्ने प्रश्न गरेका छन् ।
प्रचण्डलाई भेट्दा राहत
बुधबार विहान मात्र लोकतान्त्रिक समाजवादी पार्टी (लोसपा) का नेताहरु पनि आफ्ना अध्यक्ष महन्थ ठाकुरको नाममा सहमति जुटाउन प्रस्ताव लिएर धुम्बाराही पुगेका थिए । साँझ एकीकृत समाजवादीका नेताहरु आएपछि दबावमा परेका कांग्रेस नेताहरुले प्रधानमन्त्री प्रचण्डसँग भेटवार्ता गरेका छन् ।
एकीकृत समाजवादीका नेताहरुलाई भेटेपछि कांग्रेस नेताहरु बालुवाटारमा पुगेका थिए । यसअघि एक्लै सम्वाद गर्दै आएका प्रधानमन्त्री एवं माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष प्रचण्डले बुधबारको भेटमा पार्टीका वरिष्ठ उपाध्यक्ष नारायणकाजी श्रेष्ठ र उपमहासचिव शक्ति बस्नेतलाई पनि सहभागी गराएका छन् ।
कांग्रेसका एक पदाधिकारीका अनुसार राष्ट्रपति आफ्नो दललाई दिने पूर्व समझदारीमा प्रचण्ड कायमै देखिएका छन् । तर एकीकृत समाजवादी र जसपालाई पनि साथमा लिएर जानुपर्नेमा जोड दिएको भन्दै ती पदाधिकारी भन्छन्, ‘माधव नेपाल र उपेन्द्र यादवलाई पनि सँगै लिएर जाने कुराकानी भएको छ ।’
उनकाअनुसार भोलि द्विपक्षीय र संयुक्त छलफल गरेर समझदारीमा पुग्ने प्रयास हुनेछ । कांग्रेस वरिष्ठ नेता रामचन्द्र पौडेलले पनि राष्ट्रपतिमा कांग्रेसलाई सहयोग गर्ने कुरा भएको बताए । उनले अघि भने, ‘छलफल सकारात्मक दिशामा गइरहेको छ । भोलि फेरि बस्ने कुरा भएको छ ।’
माओवादी नेताहरुले भने कांग्रेस नेताहरुले राष्ट्रपतिमा आफूहरुलाई समर्थन गर्न आग्रह गरेको र आफूहरुले प्रमुख प्रतिपक्षी पनि सम्बोधन गर्ने गरी राष्ट्रपतिमा सहमति गरौं भनिरहेको बताउँछन् ।‘हामी एमालेसँग पनि सम्वादमै छौं,’ एक नेता भन्छन्, ‘अहिले नै सत्ता गठबन्धन टुटिसक्यो वा पाँचदलीय गठबन्धन ब्यूँतिन्छ भन्न हतार हुन्छ । भोलि साँझसम्म केही भन्न सकिएला ।’
के भयो भने सत्ता गठबन्धन जोगिन्छ त भन्ने प्रश्नमा उनले भने, ‘केपी शर्मा ओलीको व्यवहार सच्चिन्छ भन्ने विश्वास प्रधानमन्त्रीलाई भयो भने जोगिनसक्छ ।’ तर बुधबार विहान भएको छलफलले त्यस्तो कुनै संकेत नगरेको उनले सुनाए ।
एकीकृत समाजवादीका नेताहरु पनि सत्ता गठबन्धन जोगिने सम्भावना कम बन्दै गएको स्वीकार गर्छन् । ‘एकीकृत समाजवादी र जसपाले कांग्रेस–माओवादीलाई साथ दिएन भने यो गठबन्धन जोगिनसक्छ,’ राजनीतिक भेटवार्ताहरुमा सहभागी एक पदाधिकारी भन्छन्, ‘तर ओलीजी जसरी चलिरहनुभएको छ, त्यो (एमाले–माओवादी गठबन्धन जोगिने) सम्भावना कम छ ।’
अनलाइनखबरबाट
