काठमाडौं, चैत्र ११ अमेरिकी अन्तरिक्ष संस्था नासाका वैज्ञानिकहरूले मंगल ग्रहमा हेलिकप्टर उडाउने तयारी थालेका छन्। आउँदो अप्रिल ८ पछि हुने उक्त उडान एक ग्रहबाट नियन्त्रण गरी अर्को ग्रहमा गरिएको पहिलो उडान हुनेछ।
१.८ किलोग्राम तौल भएको हेलिकप्टरलाई वैज्ञानिकहरूले इन्जेन्युटी नाम दिएका छन्। अहिले यो हेलिकप्टर गत फेब्रुअरी १८ मा मंगल ग्रहको सतहमा अवतरण भएको अन्तरिक्ष यान पर्सिभरेन्सको रोभरभित्र छ।
पर्सिभरेन्सले केही दिनअघिमात्रै इन्जेन्युटी हेलिकप्टरको उडानपछि अवतरण हुने ठाउँमा उसलाई जोगाउन चाहिने सामान राखिसकेको छ।
नासाका अनुसार अहिले रोभरले हेलिकप्टरको उडान हुने ठाउँमा काम गरिरहेको छ। रोभरभित्र रहेको हेलिकप्टर सतहमा आएपछि इन्जेन्युटीले पृथ्वीको ३१ दिनभित्र पहिलो उडान गर्ने छ।
‘सन् १९९७ मा नाासाको सोजर्नर रोभर मंगल ग्रहमा अवतरण भयो, यसले रातो ग्रहमा यताउति जान सम्भव थियो भन्ने देखायो र हामीले यो ग्रहको अनुसन्धान कसरी गर्नु पर्छ भन्ने धारणा बदल्यो। त्यही किसिमले यसपालि हामी भावी अनुसन्धानका लागि के-के कौशल हुन सक्छन् भन्ने थाहा पाउन चाहन्छौं,’ नासा मुख्यालयको प्लानेटरी साइन्स डिभिजनका निर्देशक लोरी ग्लेजले भनेका छन्।
मंगल ग्रहमा हेलिकप्टर उडाउनु पृथ्वीको उडानभन्दा निकै कठिन छ। मंगल ग्रहमा पृथ्वीको एक तिहाइ जति गुरूत्व बल छ तर वायु मण्डलको घनत्व पृथ्वीको सतहको घनत्वको १ प्रतिशतमात्र छ। दिउँसो मंगल ग्रहले पृथ्वीमा आउने सूर्यको तापभन्दा आधामात्र ताप पाउँछ राति भने यहाँको तापक्रम माइनस ९० डिग्री सेल्सियससम्म पुग्न सक्छ। जुन तापक्रमले सुरक्षा कवज नभएका इलेक्ट्रिक सामानलाई खराब बनाइदिन सक्छ।
नासाका वैज्ञानिकहरूले इन्जेन्युटीको उडानसँगै रोभरको सुरक्षाबिना उसले मंगल ग्रहको सतहमा बिताउने रात पनि निकै चुनौतीपूर्ण हुने बताएका छन्।
उडानअघि इन्जेन्युटीलाई १०/१० मिटरको एयरफिल्डको बीचमा राखिने छ। वैज्ञानिकहरूले केही अवरोध नहुने त्यस्तो ठाउँ खोजेर हेलिकप्टरलाई रोभरबाट निकालेर राख्नेछन्। अर्को ग्रहमा पहिलो पटक यस्तो उडान गर्न लागेका वैज्ञानिकहरूलाई यो प्रक्रिया पछाडि फर्किने विकल्प छैन। रोभरबाट हेलिकप्टर मंगल ग्रहको सतहमा छोड्न नै ६ दिन ४ घन्टा लाग्नेछ।
सतहबाट उडेपछि इन्जेन्युटी १० फिट माथिसम्म जाने छ र ३० सेकेन्डसम्म उड्ने छ।
उडानमा हुँदा यसमा जडान भएको क्यामेराले खिचेका तस्बिर रोभरले पृथ्वीमा पठाउने वैज्ञानिकहरूले अपेक्षा गरेका छन्।
पहिलो उडान सफल भएपछि वैज्ञानिकहरूले मंगल ग्रहमा अरू पनि उडान गर्नेछन्।
११ बैशाख २०८१, मंगलवार 
